Heavy periods factsheet (Nuer) - Lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ

Dëri jɛ ŋa̱c i did mi tikɛ lo̱ny riɛ̱m diit?

Dërɛ buɔ̱m ɛn ɣöö biɛ la̱r mi tikɛ lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ, kuɛ la ɣöö tëë kɛ tha̱a̱ŋ nyuthni lo̱nyä riɛm ti tëë thin. Cetkɛ mɛmɛ̱:

• Ji̱n go̱ri ɣöö bi kua̱k lo̱nyä riɛ̱mdu gɛr (cëtkɛ min tëë lubath ga̱ŋ riɛ̱m, laath, wa̱l lo̱nyä riɛ̱m) kɛ kɔr tha̱akni da̱ŋ rɛw kiɛ ti kui̱y ni kɛn
• Ji̱n go̱ri ɣöö bi kua̱k lo̱nyä riɛ̱mdu gɛr kɛ wär
• Ji̱n mi cie nɛn i tëë kɛ riɛ̱m mi ci när mi lëny diitdɛ diit giɛ̱riɛcni da̱ŋ dhie̱c 50-cent
• Na̱ŋ lo̱ny riɛ̱mdu nii̱n ti ba̱lkɛ bädäk kɛ thuɔ̱kdɛ
• lo̱ny riɛ̱mdu penɛ ji ɣöö bi lät tin lätdi ni cia̱ŋ la̱t.

Tin nyuɔ̱thkɛ lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ

Ji̱n mi tikɛ lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ, dëri:

• Bi tëë kɛ böör cɔɔni kiɛ bi lipdu bɛ̈c
• Bi gui̱c ala ra̱m mi cɛ bo̱l kiɛ ci cuuc kiɛ wiel widɛ kɛ thiɛ̱l riɛ̱m mi ro̱ŋ.

Kɛ ŋuni tin no̱ŋkɛ lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ?

Lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ dërɛ tuɔ̱k mi cɛ tëë kɛ mi gɛr rɔ kä lät tin dëë gua̱th in pith gat rɛy jiɛcdu ɛ lëny tää cia̱ŋä min wen. Jɛn min ci pith puɔ̱nydɛ wucɛ rɔ a bɛ lo̱ny riɛ̱m no̱ŋ kiɛ ja̱k kä tuɔ̱k. Kuɛ la ɣöö dërɛ tëë kɛ ti kɔŋ ti dëë jɛ no̱ŋ,cëtkɛ titi, jɔk piɛ̱th räl puɔ̱ny gua̱th in pith gat thin, piɛ̱th räl, tin pith puɔ̱ny gua̱th in pith gat thin, kiɛ jɔk in jak räl kä ɣöö bi pith ala mi päm päm puɔ̱ny gua̱th in pith gat thin.

Lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ kua jɛ lɛ thɛm kiɛ ŋa̱c kɛ jɛ idi?

Ɛ kɛl mi gɔa̱ ɛn ɣöö bi kimdu gui̱l mi tikɛ diɛ̱r kɛ kui̱ lo̱nyä riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ kɛnɛ nyuuthni kɛ tin ya̱r kɛ tëkdu ni cia̱ŋ. i kimdu ji thiɛ̱c kɛ kui̱ tää lätni kɛ kui̱ puɔ̱lä pua̱nydu kä dërɛ ji thiɛ̱c kɛ ɣöö bɛ the̱m jidu kɛ ɣöö bɛ gua̱th in pith gat thi̱n guic jicdu kɛnɛ gua̱th toŋni da̱pä.

Dëë kɛn ɛ the̱m bä kiɛ dëë kɛn ɛ go̱r i ba ŋa̱c i ɛ ŋu tok riɛk lonyä riɛ̱m mɔ. Cët kɛ mi tëë, ruët, the̱m riɛ̱m in bo̱r kiɛ riɛ̱m, kiɛ liɛŋ gatka jiicdu.

Lät puɔ̱lä pua̱ny tin dëë kua̱ny

Ji̱n mi ca ji jëk i ti kɛ lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ, bi kimdu rua̱c kɛ ji kɛ kui̱ lät puɔ̱lä pua̱ny ti gööl ti dëri kua̱ny thin. Cetkɛ mɛmɛ̱:

• wal ti tëë thin (cëtkɛ min tëë wa̱l tin ka̱m kɛ wa̱ŋ pi̱ny kiɛ tranexamic acid)
• Wa̱l kɛ kui̱ kä tin ja̱kɛ puɔ̱ny kä lät (cëtkɛ min tëë Mirena® intrauterine device (IUD) kiɛ Pill)
• progestins (synthetic forms of the progesterone hormone).

Pekdɛ kiɛ kɛ tää in tëë kɛ nmin no̱ŋ lo̱ny riɛ̱mdu, dɔ̱ŋ dërɛ tuɔ̱k ɛn ɣöö dëë ji rët duel wa̱l. Cetkɛ mɛmɛ̱:

• Lua̱ŋ kɛ guɛ̱c gua̱th in pith gatdu thin jiëcädu – ɛ mi la ria̱lkɛ ikä kɛ cäŋ däär kɛ kui̱ guɛ̱c rɛy gua̱th in pith gatdu thin jiicdu
• Duɔ̱p in guɔ̱rkɛ kɛ wuɔ̱c ra̱l mi ci pith – ɛ mi la ria̱lkɛ ikä kɛ cäŋdäär kɛ ɣöö ba räl min ci piith wuɔ̱c gua̱th in pith gatd thin.

Kɛ tha̱a̱ŋ gua̱thni, mi kën tin guɔ̱rkɛ kɛ kui̱ lätni puɔ̱lä pua̱ny kiɛ kɛ kui̱ rëtdä luäk tho̱p kɛ kui̱ käpä lo̱nyä riɛ̱mdu cuɔ̱ŋ, dëri jɛ go̱r ɛn ɣöö dëri hysterectomy (rët mi ca ria̱likä kɛ wuɔ̱c gua̱th in pith gat thin kɛnɛ tha̱a̱ŋ gua̱thni ŋuɔk gua̱th min te toŋ dapä thi̱n).

Gɔa̱ ɛ ɛn ɣöö bi naath rua̱c kɛ kui̱ ri̱kni kɛnɛ tin gɔw tin dëë jëk ɛ kɛ kimdu a ŋot /këni cär ni kua̱ny

Mi wi̱i̱ kimdu wä gui̱l

Ji̱n mi̱ cari jɛ ɛn ɣöö ti kɛ lo̱ny riɛ̱m mi diit ɛlɔŋ kɛnɛ nyuuthnikɛ tin yarkɛ tëkdu ni cia̱ŋ,gui̱l kimdu.

Kɛ lär mi ro̱ŋ, kua̱k kɛnɛ tin dëë ŋäc na̱ŋ thin, gui̱l Gua̱th tɔwä riɛ̱tni lo̱nyä riɛ̱m mi diit ɛ̱lɔŋ ji Jean Hailes.